29 EKİM "CUMHURİYET BAYRAMI"

 

 Osmanlı Devleti, 1876 yılına kadar mutlak monarşi, 1876-1878 ve 1908-1918 yıllaı arasında meşruti monarşi ile yönetilmişti. I. Dünya Savaşı'nda yenilgiye uğramasının ardından işgale uğrayan Anadolu'da halkın işgalcilere karşı Mustafa Kemal Paşa önderliğinde verdiği Millî Mücadele, 1923 yılında millî güçlerin zaferi ile sonuçlandı. Bu süreçte, "Büyük Millet Meclisi" adıyla 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara'da toplanan halkın temsilcileri, 20 Ocak 1921tarihinde Teşkilat-ı Esasiye Kanunu adlı yasayı kabul ederek egemenliğin Türk ulusuna ait olduğunu ilan etmiş ve 1 Kasım 1922 tarihinde aldığı kararla saltanatı kaldırmıştı. Ülke, meclis hükûmeti tarafından yönetilmekteydi.

27 Ekim 1923 tarihinde İcra Vekilleri Heyeti'nin istifası ve yerine meclisin güvenini kazanacak yeni bir kabinenin kurulamaması üzerine Mustafa Kemal Paşa, yönetim biçiminin Cumhuriyet olması için İsmet Paşa ile birlikte bir kanun değişikliği tasarısı hazırlayarak 29 Ekim 1923 tarihinde Meclis'e sundu. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nda yapılan değişikliklerin kabulü ile Cumhuriyet,Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından ilan edilmiş oldu.

Cumhuriyet ilan edildiği sırada henüz 29 Ekim günü bayram ilan edilmemiş, kutlamalar konusunda bir düzenleme yapılmamıştı; 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim günündeki şenlikleri halk kendiliğinden organize etti. Ertesi yıl, 26 Ekim 1924 tarihli 986 numaralı kararname ile Cumhuriyet'in ilanının 101 pare top atılarak ve planlanacak özel bir programla kutlanmasına karar verildi. 1924 yılında yapılan kutlamalar, daha sonra yapılacak olan Cumhuriyet’in ilanı kutlamalarının başlangıcı oldu.

2 Şubat 192 5tarihinde, Hariciye Vekaleti'nce (Dışişleri Bakanlığı) düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim'in bayram olması önerilmiştir. Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelendi ve 18 Nisan'da karara bağlandı; 19 Nisan'da ise teklif TBMM tarafından kabul edildi. 628 sayılı bu kanun ile 29 Ekim, Cumhuriyet'in milli bir bayram olarak kutlanması resmi bir hüküm şekline geldi. Cumhuriyetin ilan edildiği gün, 1925'ten itibaren ülke içinde ve dış temsilciliklerde resmî bir bayram olarak kutlanmaya başladı.

ZEKİ KOLAÇ (1862-1943)

 

Korgeneral Zeki Kolaç 1862 yılında Halep’te doğdu, 16 Eylül 1880 tarihinde girdiği Harp Okulundan 1883 yılında teğmen, akabinde girdiği Harp Akademisinden 26 Haziran 1886 tarihinde kurmay yüzbaşı olarak mezun oldu. 17 Nisan 1887 tarihinde Hassa Ordusu Süvari Tümeni Kurmay başkanlığına atandı.

1897 yılında  kurmay albay rütbesi ile Osmanlı - Yunan Savaşına katılarak Altın Liyakat Madalyası,  İkinci Dereceden Mecidî Nişanı, Birinci Dereceden Mecidî Nişanı ve Altın İmtiyaz Madalyaları ile taltif edildi. 29 Eylül 1900 tarihinde tuğgeneral rütbesi ile  Çatalca istihkâmları komutanlığına atandı.

8 Ağustos 1908 tarihinde korgeneral rütbesi ile 6’ncı Ordu Komutanlığına ve Musul Valiliğine atandı. 28 Ekim 1914 tarihinde 4’üncü Ordu Komutanlığına atanarak,  1914 - 1918 yıları arasında Birinci Dünya Savaşına katılarak, Muharebe Altın Liyakat ve Alman İmparatorluğu tarafından Birinci Dereceden Demir Salip Madalyaları aldı. 30 Ekim 1918 tarihinde Genelkurmay Başkanı olarak emekli oldu.

Kaynak-Gnl.Kur.Başklığı 

HÜSEYİN RAGIP (1866-1941)

 

Alb. Hüseyin RAGIP 1866 yılında Erzurum’da doğdu. İlk ve orta eğitimini Erzurum’da tamamlayarak, 27 Temmuz 1879 tarihinde girdiği Harp Okulundan 12 Temmuz 1882 tarihinde teğmen rütbesiyle mezun oldu ve Hassa Ordusu 1’inci Alay 1’inci Tabur emrine atandı.

13 Ağustos 1884’te üsteğmenliğe terfi ettirilerek, Genelkurmay Dairesi 1’inci Şubede görevlendirildi. 23 Mart 1886 tarihinde yüzbaşılığa terfi ederek, Genelkurmay Başkanlığı Kuvve-i Umumiye Kısmına atandı. 29 Mayıs 1895’te kıdemli yüzbaşı oldu ve 2 Şubat 1896 tarihinde 4’üncü Ordu 75’inci Nizamiye Alayı 4’üncü Tabura atandı.

23 Ekim 1897 tarihinde 1’inci Ordu 10’uncu Redif 1 Alayı 2’nci Taburuna komutan olarak atanan Hüseyin RAGIP 19 Mart 1902 tarihinde binbaşılığa terfi etti. 27 Nisan 1911 tarihinde yarbay, 30 Mayıs 1914 tarihinde albay oldu.

11 Ocak 1914 tarihinde 7’nci Kolordu 40’ıncı Tümen 118’inci Alay Komutanı, daha sonra 40’ıncı Tümen Komutanı olarak Bulgar, Sırp, Yunan ve Karadağlılardan oluşan Balkan Birliğine karşı savaştı.

Katıldığı muharebelerde; Beşinci Dereceden Mecidî Nişanı, Yunan Muharebe Madalyası ve Gümüş Liyakat Madalyası sahibi olan Alb. Hüseyin RAGIP, Mondros Mütarekesi’nden sonra İngilizlere esir düştü. 9 Ocak 1920 tarihinde yurda ağır hasta olarak döndü.

Alb. Hüseyin RAGIP 14 Aralık 1941 tarihinde vefat etti.

Kaynak-Gnl.Kur.Başklığı