MEHMET ESAT İLERİ (1882–1957)

Mehmet Esat İleri; 1882 yılında Gümülcine’de dünyaya geldi, Balkan Savaşı’nda Gümülcine’nin işgali üzerine İstanbul’a göç etti. Burada Batı Trakya Derneği’ni kurdu. 1913′de kurulan 58 günlük Batı Trakya Türk Cumhuriyeti için başarılı çalışmalar yaptı.

İzmir’de Yunan işgalinin başlamasıyla (15 Mayıs 1919), gençlerden topladığı gönüllüler ve zeybekler ile Aydın-Köşk cephesinde düşmanla savaşa girdi. Bir yandan da halkı aydınlattı. Hilal-i Ahmer (Kızılay) Başkanlığı yaparak,  savaş yaralılarının tedavisi için uğraş verdi. Bu faaliyeti ile “Milli Ordu Müftüsü” unvanını aldı.

TBMM 1. Dönem için yapılan seçimlerde Aydın milletvekili olarak 10 Ekim 1920′de Meclis’e katıldı, 2. Dönemde ise Menteşe (Muğla) milletvekili seçildi.

Mehmet Esat İleri, 15 Nisan 1957′de İzmir-Torbalı’da hayatını kaybetti.

ERZURUMLU YEŞİLZADE MEHMED SALİH EFENDİ (1874-1954)

Mehmet Salih Efendi ; 1877 yılında Erzurum’da doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Erzurum’da tamamladıktan sonra bir süre medrese öğrenimi görerek, 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’na gönüllü olarak katıldı.

Savaştan dönünce şer'i hukuk ve ceza muhakemeleri usulu okudu, iki yıl dava vekilliği yaptı. Erzurum Dârülmuallimât’a (İlköğretmen Okulu) girerek 1905 yılında mezun oldu. Çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. Erzurum’un işgali üzerine 1916 yılında ailece Bursa’ya göç etti.

İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali sonrası Bursa’da Redd-i İlhak Cemiyeti kurucuları arasında yer aldı; Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin başkanlığını üstlendi.


Mehmet Salih Efendi; oluşturduğu gönüllü kuvvetlerle Anzavur Ayaklanması’nın bastırılmasında görev aldı. 23 Nisan 1920’de açılan TBMM’ye 1nci Dönem Erzurum Milletvekili olarak seçildi. Kurtuluş Savaşında gösterdiği yararlıklar sonucu İstiklâl Madalyası ile ödüllendirildi.

Soyadı Kanunu ile Yeşiloğlu soyadını alan Mehmet Salih Efendi, 4 Temmuz 1954 tarihinde vefat etti.