Mustafa Abdülhalik Renda 29 Kasım 1881'de Anadolu’dan
göçmüş bir ailenin çocuğu olarak Yanya'da doğdu. İstanbul'daki Mülkiye
Mektebini (Siyasal Bilgiler Fakültesini) 1903 yılında bitirdi. İlk görevi Rodos
İdadisinde öğretmenliktir. Bir yıl sonra yöneticilik mesleğine Ege Adaları ve
Yanya ili maiyet memurluğu ile başladı. Çeşitli Balkan ilçelerinde kaymakamlık,
Siirt'te mutasarrıflık, Bitlis, Kastamonu ve Halep'te valilik yaptı.
1917'de kısa bir süre Dahiliye Nezareti (İçişleri
bakanlığı) müsteşarlığına getirildi. Ardından gene Halep valiliğine gitti. 1918
yılında Bursa valiliğine atandı ise de oraya varamadan görevinden alındı. Bu
sırada Birinci Dünya Savaşı bitmişti. Malta'ya sürüldü. 1921'de Malta'dan
döndükten sonra İktisat ve Dahiliye Nezaretlerinin müsteşarlığına getirildi.
İkinci TBMM'ne Çankırı Milletvekili seçildiğinde son yöneticilik görevi olan
İzmir Valiliğini yürütüyordu. Mustafa Abdülhalik Renda 2 Ocak 1924 - 3 Mart
1926; 13 Temmuz 1926 - 31 Ekim 1927 ve 25 Aralık 1930 - 3 Şubat 1934 tarihleri
arasında Maliye, 2 Kasım 1927 - 25 Aralık 1930 tarihleri arasında da Milli
Savunma bakanlıklarında bulundu.
2 Kasım 1927 -16 Ocak 1928 sırasında da Bahriye Vekaleti
vekilliğini yerine getirdi.1934'te Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grubu
başkanlığı görevini üzerine aldı. Kazım Õzalp'ın Milli Savunma bakanlığına
getirilmesiyle 1 Mart 1935'te TBMM başkanlığına seçildi, TBMM’nin sivil kökenli
ilk başkanı oldu. 5 Ağustos 1946'ya kadar bu görevde bulundu.
Atatürk'ün vefat ettiği
10 Kasım’dan, yeni cumhurbaşkanı seçilen 11 Kasım’a kadar, cumhurbaşkanlığına da vekalet etti.
TBMM başkanlığından ayrıldıktan sonra Hasan Saka
kabinesinde devlet bakanlığına getirilen Abdülhalik Renda , 1948 yılında
tamamen siyasetten çekildi ve 1 Ekim
1957 tarihinde hayatını kaybetti.
Kaynak- Çankırı Araştırmaları Sitesi
