19 Mart 2013 Salı

ERZURUM VALİ VEKİLİ KADI HURŞİT EFENDİ (1861-1924)

Kadı Hurşit Efendi; 27 Şubat 1861 tarihinde Rize’nin Hemşin bucağında doğdu, Hemşin bucağında ki öğreniminden  sonra İstanbul’da,  Medrese-i Kuzat’ı  (Kadı Okulu ) bitirdi.  

18 Şubat 1889 günü Çorlu ilçesinde kadılık görevine başlayarak,  Bayburt, Sürmene, Zile, Görele, Niğde, Musul  ve Rize’de kadılık yaptı. 3 Temmuz 1918 tarihinde Erzurum Merkez Kadılığına atanan Kadı Hurşit Efendi, Milli Mücadele ve Erzurum Kongresi için bir şans oldu.

O tarihi günlerde;

Erzurum Valisi Münir Bey görevinden istifa etmiş,  Kadı Hurşit Efendi Valiliğe  vekalet etmektedir. İngilizlerin tehdidi sonucunda Doğu Karadeniz’deki  Türk çetelerini önlemeye Sultan Vahdettin tarafından gönderilen Mustafa Kemal, haddini aşarak Anadolu içlerine uzanmış, üstelikte İngilizlerin aşırı ilgi duyduğu ve Ermeniler lehine  hesaplar yapıp entrikalar çevirdiği Erzurum’a gitmiştir. 

Erzurum Kongresi  toplanmış, Erzurum’da olağanüstü günler yaşanmakta,  yurt içi ve yurt dışında dostunda, düşmanında  herkesin gözü ve kulağı Erzurum’dadır.

Sultan Vahdettin, İstanbul Hükümeti vasıtasıyla, Mustafa Kemal başta olmak üzere Erzurum’da bulunan silah arkadaşları; Rauf (Orbay), Kazım (Dirik), Binbaşı Hüsrev (Gerede), Dr. Binbaşı Refik (Saydam) ve Mazhar Müfit’in (Kansu) acilen  tutuklanarak İstanbul’a gönderilmesini  ister.  

Ancak kimse  Erzurum’da esen havayı öngörememiştir, asker sivil ve yerli halk bütün Erzurum’da milli duygular had safhadadır ve İmparatorluğun kurtuluşu için ilk adımın buradan, Erzurum’dan ve Mustafa Kemal ile atılacağının bilincindedir. Hurşit efendi gelen bu telgraf emirlerini uygulamayarak, Kazım Karabekir’in kolordusunun askeri gücü yanında, vilayet makamı olarak da Erzurum Kongresine ve milli mücadeleye katkı sağlar.

16 Mart 1924 tarihinde, Kadı Hurşit Efendi; Eskişehir kadılığı görevini yürütürken  Eskişehir’de hayatını kaybetti.