Yusuf Akçura 2 Aralık 1876 tarihinde Kazan’da doğdu., Türkçülük akımının önde gelen düşünür ve
tarihçisidir. İstanbul’da Harbiye Mektebi'nde okudu. 1897 yılında darbe girişimlerine katıldığı için tutuklandı.
Taşkışla Divan-ı Harbi kararı ile müebbet kalebentlik cezasına çarptırıldı.
Karar sonrasında Padişah fermanı ile Trablusgarp'a sürüldü. İttihat ve Terakki
Cemiyeti'nin 1899'da yaptığı girişimler sonucu Trablusgarp kenti içinde serbest
dolaşma izni aldı. Kısa bir süre sonra da Fransa'ya kaçarak, Paris'teki Jön
Türkler'e katıldı; burada Siyasal Bilgiler yüksekokuluna devam etti. 1903'te
"Osmanlı Devleti Kurumlarının tarihi Üstüne Bir Deneme" adlı teziyle
okulu bitirerek Kazan'a döndü ve öğretmenlik yaptı.
Kazan’da iken yazdığı ve onu Türk siyasal hayatında
meşhur eden Üç Tarzı Siyaset isimli dizi makalesi 1904 yılında Mısır
(Kahire)’da yayımlanan “Türk” adlı gazetede çıktı. Türkçülük akımının
manifestosu olarak kabul edilen 32 sayfalık makalesinde Akçura, Osmanlı
İmparatorluğu'nun tekrar toparlanabilmesi için üç ana görüşün bulunduğunu
(Osmanlıcılık, İslamcılık, Türk Milliyetçiliği)ve bunlar arasında en uygununun
Türk Milliyetçiliği doktrini olduğunu savundu. 1908 yılında İstanbul’a geldi,
Darülfünun’da ve Mülkiye Mektebi’nde tarih dersleri verdi. 25 Aralık 1908 tarihinde İstanbul’da, Türk
Derneği'nin kurucuları arasında yer aldı. Türk milliyetçilik esasına dayalı ilk
dernek olan Türk Derneği’nin ömrü kısa oldu, yerine 18 Ağustos 1911 ‘de Türk
Yurdu Derneği kuruldu. Mehmet Emin (Yurdakul), Ahmet Hikmet, Ağaoğlu Ahmet,
Hüseyinzade Ali Bey, Doktor Akil Muhtar Bey ile birlikte Akçuralı Yusuf da
kurucular arasında yer aldı ve derneğin yayın organı olan Türk Yurdu Dergisi’ni
17 yıl boyunca idare etti. 1912’de
kurulan Türk Ocağı’nın kuruluşunda da aktif rol aldı.
Yusuf Akçura, Rusya’daki Türklerin haklarını korumak için
de büyük bir siyasi örgüt kurdu. “Rusya Mahkumu Müslüman Türk-Tatarların
Hukukunu Müdafaa Cemiyeti” adlı örgüt, 1916’da kuruldu. Çeşitli Avrupa
ülkelerinde Rusya’daki Türklerin haklarını dile getiren konferanslar verdi. 1918
yılında Rusya’daki Türk esirleri kurtarmak için Hilâl-i Ahmer Cemiyeti
(Kızılay) temsilcisi olarak Rusya’ya gitti ve bir yıl kaldı. 1919 yılında yurda
döndüğünde arkadaşı Ahmet Ferit (Tek) Bey’in kurduğu siyasi bir parti olan
Milli Türk Fırkası’na katıldı. Aynı yılın sonunda İngilizler tarafından
tutuklandı. 1920’de hapisten çıkınca Ahmet Ferit Bey’in eşi Müfide Ferit’in
kızkardeşi Selma Hanım ile evlendi ve Milli Mücadele’ye katılmak üzere
Anadolu’ya geçti. Hariciye Vekâleti'nde(Dışişleri Bakanlığı) Genel Müdür olarak
görev yaptı. 1923 yılında İstanbul mebusu seçilerek meclise girdi.
Milletvekilliğinin yanı sıra 1923 yılında Ankara Hukuk
Mektebi’nde siyasi tarih dersleri vermeye de başlayan Yusuf Akçura, Mustafa
Kemal’in kültür ve politika danışmanı olarak sürekli Atatürk’ün yanında bulundu.
1931’de Atatürk tarafından Türk Tarih Kurumu’nun kuruluşunda görevlendirildi ve
ertesi yıl kurumun başına getirildi. 1. Türk Tarih Kongresi’ni yönetti. 1933
Üniversite Reformundan sonra İstanbul Üniversitesi'nde Siyasi Tarih profesörü
oldu.
Yusuf Akçura, Kars milletvekili iken 11 Mart 1935'te
geçirdiği kalp krizi sonucunda İstanbul’da öldü. Edirnekapı Şehitliği’ne
defnedildi.
